Fundusz Kolejowy (FK)

Fundusz Kolejowy utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego na mocy ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o Funduszu Kolejowym (Dz. U. z 2014 r. poz. 1201, z późn. zm.), funkcjonuje w strukturach Banku od 2006 r.

Cel działania Funduszu

Celem Funduszu jest gromadzenie środków finansowych i finansowanie:

• zadań polegających na przygotowaniu oraz realizacji budowy i przebudowy linii kolejowych,
• zadań polegających na realizacji remontów i utrzymania linii kolejowych oraz likwidacji zbędnych linii kolejowych,
• wydatków bieżących PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. związanych z działalnością polegającą na zarządzaniu infrastrukturą kolejową,
• w latach 2009 - 2020 zadań samorządów województw w zakresie zakupu, modernizacji oraz napraw pojazdów kolejowych przeznaczonych do przewozów pasażerskich wykonywanych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych (w 2009 r. 200 mln zł, w latach 2010 - 2015 po 100 mln zł rocznie, w latach 2016-2020 po 110 mln zł rocznie),
• zakupu i modernizacji przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. pojazdów kolejowych przeznaczonych do diagnostyki, utrzymania, naprawy lub budowy infrastruktury kolejowej oraz do prowadzenia działań ratowniczych.

Źródła finansowania Funduszu

Źródłem zasilania Funduszu Kolejowego są wpływy w wysokości 20% z opłaty paliwowej uiszczanej od wprowadzanych na rynek krajowy paliw silnikowych i gazu wykorzystywanych do napędu silników spalinowych, której obowiązek zapłaty ciąży na producentach i importerach paliw silnikowych.

W latach 2015 – 2019 zwiększeniu ulega stawka opłaty paliwowej, co skutkuje dodatkowym zasilaniem Funduszu Kolejowego ponad 20%-wy udział we wpływach z opłaty paliwowej, w 2015 roku o kwotę 500 mln zł, a w latach 2016 - 2019 po 400 mln zł rocznie.

Wydatkowanie środków

Podstawę gospodarowania środkami Funduszu Kolejowego stanowią roczne plany finansowe, które określają wpływy i wydatki Funduszu. Do roku 2019 plany finansowe FK przygotowywane są zgodnie z przyjętym przez Radę Ministrów w drodze uchwały Programem rzeczowo – finansowym wykorzystania środków Funduszu Kolejowego (aktualnie: Program rzeczowo – finansowy wykorzystania środków Funduszu Kolejowego na lata 2014 – 2019, przyjęty uchwałą nr 184/2013 z dnia 15 października 2013 r., z późn. zm.). Plan finansowy podlega uzgodnieniu z ministrem właściwym ds. transportu, ministrem właściwym ds. rozwoju regionalnego w zakresie projektów realizowanych z udziałem środków europejskich oraz ministrem ds. finansów publicznych w zakresie finansowym.

Przepisy ustawy o Funduszu Kolejowym dopuszczają wykorzystanie przez Fundusz Kolejowy form pozyskiwania środków, takich jak zaciągnięcie kredytów czy emisja obligacji na rzecz Funduszu. Fundusz dotychczas nie skorzystał z ww. ustawowo przewidzianych form pozyskania środków.

Na podstawie wniosków składanych przez ministra właściwego ds. transportu Bank dokonuje wypłat na rzecz:

• zarządców infrastruktury kolejowej, którzy zawarli zgodnie z art. 10 Ustawy, umowy z ministrem właściwym do spraw transportu na realizację zadań w zakresie remontów i utrzymania infrastruktury kolejowej, inwestycji kolejowych oraz likwidacji zbędnych linii kolejowych,
• samorządów województw z tytułu finansowania lub współfinansowania przez samorządy województw zadań w zakresie zakupu, modernizacji oraz napraw pojazdów kolejowych przeznaczonych do przewozów pasażerskich wykonywanych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych (w latach 2009 - 2020),
• PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. na finansowanie wydatków bieżących związanych z działalnością polegającą na zarządzaniu infrastrukturą kolejową oraz zakupem i modernizacją pojazdów kolejowych przeznaczonych do diagnostyki, utrzymania, naprawy lub budowy infrastruktury kolejowej oraz do prowadzenia działań ratowniczych.

Rola Banku Gospodarstwa Krajowego

BGK pełni rolę podmiotu prowadzącego Fundusz, co oznacza:

• administrowanie rachunkami bankowymi FK,
• obsługę wpływów do Funduszu i wypłat realizowanych ze środków Funduszu (w tym weryfikacja formalno – merytoryczna wniosków o wypłatę ze środków FK),
• przygotowywanie i aktualizowanie rocznego planu finansowego FK,
• przygotowywanie sprawozdań z realizacji planu finansowego FK (sprawozdawczość kwartalna i roczna),
• gospodarowanie środkami FK, w tym utrzymywanie płynności finansowej FK oraz lokowanie okresowo wolnych środków FK.