Inkaso dokumentowe w obrocie zagranicznym

Inkaso dokumentowe w obrocie z zagranicą jest operacją bankową polegającą na wykonaniu zlecenia eksportera(sprzedającego), którego przedmiotem jest:

• wydanie dokumentów handlowych kupującemu w zamian za zapłatę określonej w zleceniu kwoty pieniężnej, a gdy dokumentom towarzyszy weksel trasowany, wydanie ich w zamian za akcept i/lub zapłatę tego weksla
• wydanie dokumentów na innych warunkach, np. w zamian za weksel własny płatnika lub gwarancję bankową
• uzyskanie akceptu i/lub zapłaty weksla trasowego, któremu nie towarzyszą dokumenty handlowe, albo zapłaty za inny dokument finansowy

Podczas realizacji inkasa dokumentowego, banki uczestniczące w transakcji dokładają starań, aby wykonać instrukcje inkasowe, ale nie ponoszą odpowiedzialności za skuteczność w ściąganiu zapłaty.

Rodzaje inkas

Z punktu widzenia dokumentów, będących przedmiotem inkasa, wyróżniamy następujące rodzaje inkas:

• inkaso dokumentowe, którego przedmiotem są dokumenty handlowe lub dokumenty handlowe wraz z dokumentami finansowymi oraz
• inkaso finansowe (bezdokumentowe), którego przedmiotem są wyłącznie dokumenty finansowe

Bank Gospodarstwa Krajowego oferuje swoim klientom:

• inkaso gotówkowe typu C/D (cash against documents) - inkaso, w którym wydanie dokumentów handlowych następuje w zamian za zapłatę gotówkową
• inkaso gotówkowe typu D/P (documents against payment) - inkaso, w którym wydanie dokumentów handlowych oraz traty płatnej za okazaniem następuje w zamian za zapłatę gotówkową
• inkaso akceptacyjne (terminowe) typu D/A (documents against acceptance) - inkaso, w którym wydanie dokumentów handlowych płatnikowi następuje w zamian za akcept traty (akceptacja przez dłużnika zobowiązania do zapłaty w podanym terminie kwoty wskazanej na wekslu poprzez akcept weksla)

Proces operacyjny inkasa dokumentowego dzieli się na trzy etapy:

1. sporządzenie zlecenia inkasowego przez podawcę – po wysłaniu towaru, eksporter (podawca) przekazuje do banku podawcy zlecenie inkasowe, do którego są dołączone dokumenty charakteryzujące towar, takie jak: faktura, dokument transportowy, świadectwo ubezpieczeniowe, świadectwo pochodzenia itp.,
2. przekazanie dokumentówi instrukcji inkasowych do banku inkasującego/prezentującego – Bank podawcy weryfikuje zlecenie inkasowe i sporządza instrukcje inkasowe. Następnie przekazuje je wraz z dokumentami złożonymi przez podawcę do banku inkasującego w kraju siedziby płatnika,
3. zapłata za inkaso– w przypadku inkasa gotówkowego, płatnik dokonuje płatności po okazaniu mu dokumentów przez bank prezentujący/inkasujący, który następnie przekazuje zainkasowaną kwotę na rzecz podawcy do banku podawcy. W przypadku inkasa akceptacyjnego, płatnik otrzymuje dokumenty w zamian za akcept traty, a tratę wykupuje w terminie płatności. Zaakceptowaną tratę bank prezentujący zatrzymuje lub zwraca zgodnie z otrzymanymi instrukcjami. Po zainkasowaniu należności bank płatnika przekazuje kwotę do banku podawcy na rzecz podawcy.

Korzyści

Z punktu widzenia eksportera inkaso zapewnia:

• możliwość kontroli nad towarem do momentu zapłaty lub akceptu weksla
• możliwość zdyskontowania weksla w swoim banku

• gwarancje (przy prezentacji odpowiednich dokumentów przewozowych, np. pełnego kompletu konosamentu), że importer nie wejdzie w posiadanie towaru przed dokonaniem płatności lub zaakceptowaniem traty (akceptacja przez dłużnika zobowiązania do zapłaty w podanym terminie kwoty wskazanej na wekslu poprzez akcept weksla) (w przypadku inkasa akceptacyjnego)

W przypadku importera inkaso pozwala na:

• zmniejszenie ryzyka nieotrzymania towaru poprzez możliwość dokonania zapłaty po jego przybyciu
• uzyskanie kredytu kupieckiego w przypadku inkasa z odroczoną płatnością
• skorzystanie z odroczenia płatności przez wykorzystanie weksla terminowego
• sprzedaż towaru przed terminem zapłaty, po zaakceptowaniu traty terminowej